Praktyczna nauka zawodu
Praktyczna nauka zawodu (PNZ) - jest to swego rodzaju "przyuczenie praktyczne do zawodu". Dotyczy ono uczniów szkół zawodowych, którzy czynności związane z wykonywanym w przyszłości zawodem dopiero przyswajają. PNZ organizowana jest także dla młodocianych pracowników w celu opanowania przez nich umiejętności zawodowych niezbędnych do złożenia egzaminu na czeladnika oraz podjęcia pracy w danym zawodzie.
PNZ młodociani pracownicy odbywają w zakładach pracy w ramach umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Zakład pracy po spisaniu umowy kieruje młodocianego pracownika do szkoły celem uzupełnienia wiadomości teoretycznych.
PNZ może być organizowana jako zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe. Czas trwania zajęć praktycznych i praktyk zawodowych w cyklu nauczania oraz rodzaje i zakres zdobytych umiejętności określają ramowe plany nauczania oraz podstawa programowa dla danego zawodu.
PNZ może być prowadzona także w warsztatach szkolnych. Za zapewnienie warunków do realizacji programów praktycznej nauki zawodu w warsztatach odpowiedzialne są organy i osoby prowadzące takie warsztaty. Praktyczna nauka zawodu jest organizowana na podstawie umów zawieranych między szkołami a zakładami pracy lub innymi placówkami prowadzącymi takie warsztaty. Umowa powinna być zawarta w terminie umożliwiającym realizację praktycznej nauki zawodu.
Przepisy rozporządzenia MENiS z 1 lipca 2002 roku limitują czas trwania praktycznej nauki zawodu. Stanowią one, że czas trwania praktycznej nauki zawodu uczniów i młodocianych pracowników w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę, a uczniów i młodocianych pracowników powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę. W przypadkach szczególnie uzasadnionych organizacją praktycznej nauki zawodu, czas nauki zawodu uczniów powyżej 18 lat może być przedłużony do 12 godzin na dobę. Zachowany powinien być tygodniowy wymiar czasu nauki określony w planie nauczania.
Program zajęć praktycznych powinien być realizowany w procesie produkcji, usług lub ćwiczeń, jeżeli wynikają one z programu albo organizacji zajęć praktycznych. W początkowym okresie szkolenia program zajęć praktycznych powinien być realizowany w warsztatach lub w warsztatach szkoleniowych zakładów pracy. Warsztaty te powinny być wydzielonymi pomieszczeniami przystosowanymi do prowadzenia tych zajęć.
Lista pracodawców znajduje się w bazie pracodawców.
Kierownik szkolenia praktycznego zapewnia na początku roku nauki w szkole uczniom dostęp do szczegółowych wymagań edukacyjnych wynikających z programu praktyk oraz zapoznaje ich z regulaminem praktycznej nauki zawodu.
Uczniowie odbywający praktyczną naukę zawodu powinni posiadać:
- dzienniczek praktycznej nauki zawodu
- program praktyki,
- zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania zawodu,
PRZYGOTOWANIE ZAWODOWE MŁODOCIANYCH PRACOWNIKÓW
(KLASY WIELOZAWODOWE)
Dokumenty niezbędne do sporządzenia umowy
Strony zawierające umowę przedkładają następujące dokumenty:
a ) rzemieślnik, pracodawca lub osoba przez niego upoważniona :
- wpis do ewidencji działalności gospodarczej, określający zakres pracy zakładu;
- dokument stwierdzający kwalifikacje zawodowe uprawniające do szkolenia;
- dokument stwierdzający znajomość przepisów o ochronie pracy, w tym przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
- oświadczenie, iż zakład pracy spełnia warunki do zatrudniania młodocianych, młodocianych szczególności dysponuje określoną ilością stanowisk pracy adekwatną do liczby zatrudnionych uczniów.
b) młodociany:
- świadectwo ukończenia gimnazjum
- aktualne orzeczenie uprawnionego lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w określonym zawodzie
- oświadczenie odnośnie wyboru formy dokształcania teoretycznego
OKRES NAUKI ZAWODU
Umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego rzemieślnik zawiera z młodocianym na czas nieokreślony
(w którym okres nauki zawodu nie może być krótszy niż 24 miesiące w zawodach dwuletnich i 36 miesięcy w zawodach trzyletnich)
co oznacza, że po zakończeniu nauki, której okres jest ustalony w umowie, rzemieślnik powinien spisać z byłym uczniem stosowną umowę o pracę lub rozwiązać z nim umowę o pracę za wypowiedzeniem.
TERMIN ZAWARCIA UMOWY O PRACĘ
Umowę o pracę w celu nauki zawodu z młodocianym, zawiera pracodawca w terminach przyjęć kandydatów do szkół zawodowych. Zasada ta dotyczy tych młodocianych, którzy zamierzają dokształcać się w szkole zawodowej. W takim przypadku zajęcia praktyczne u pracodawcy rozpoczynają się z dniem 1 września, z chwilą rozpoczęcia roku szkolnego.
Rok szkolny trwa od 1 września do 31 sierpnia.
W przypadku rozwiązania umowy pomiędzy podmiotem szkolącym a młodocianym, uczeń zostaje skreślony (z mocy prawa) z listy uczniów.
PRAWA I OBOWIĄZKI
Przedstawiciel cechu informuje strony umowy tj. pracodawcę rzemieślnika i ucznia młodocianego pracownika o prawach i obowiązkach wynikających z zawarcia umowy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na obopólne obowiązki w dziedzinie realizowania programu nauki praktycznej i teoretycznej, a także przestrzegania przepisów prawa pracy i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, regulaminów stosowanych u pracodawcy oraz przystąpienia młodocianego do egzaminu czeladniczego stanowiącego zakończenie nauki zawodu.
Ewidencja zawartych umów o pracę w celu przygotowania zawodowego
Umowę sporządza się w dwóch egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron tj. pracodawcy rzemieślnika i młodocianego pracownika. Dodatkowe kopie umowy rzemieślnik przekazuje wg potrzeb do ZUS, urzędu skarbowego i do szkoły zawodowej, o ile młodociany dokształca się w systemie szkolnym.
- Cech prowadzi ewidencję zawartych umów o pracę w celu przygotowania zawodowego. Rejestr umów o naukę zawiera numer kolejny, datę zawarcia umowy, określenie stron, nazwę rzemiosła, formę dokształcania zawodowego, datę planowanego zakończenia nauki, formę dokształcania teoretycznego, rubrykę na uwagi (wg potrzeb ? np. adnotacje o zakończeniu nauki).
- Cech odmawia zaewidencjonowania umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego w przypadku stwierdzenia, że nie zostały spełnione wszystkie określone przepisami wymogi, bądź pracodawca nie zapewnia właściwych warunków dla realizacji nauki zawodu. Cech w terminie 14 dni, w formie pisemnej podaje przyczynę odmowy zaewidencjonowania umowy.
- Pracodawca rzemieślnik może zwrócić się do izby rzemieślniczej, która wyjaśnia sprawę w porozumieniu z inspekcją pracy
Dokumentacja szkoleniowa i pracownicza
Cech pomaga rzemieślnikowi w zgromadzeniu niezbędnej dokumentacji szkoleniowej ? program praktycznej nauki zawodu i pracowniczej ? ewidencja młodocianych, wzory zaświadczeń o szkoleniu bhp i inne określone w Kodeksie pracy i przepisach wykonawczych.
Dokształcanie teoretyczne młodocianych
Cech udziela pomocy rzemieślnikowi w organizacji dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników w formach:
- szkolnej ? współpracując ze szkołą zawodową, zwłaszcza na etapie planowania rozmiarów naboru uczniów w określonych zawodach rzemieślniczych, organizacji czasu nauki teoretycznej w szkole oraz nadzoru nad realizacją przez ucznia obowiązku nauki teoretycznej,
- pozaszkolnej ? organizując dokształcanie teoretyczne młodocianych we współpracy z izbą rzemieślniczą, inną placówką oświatową lub w ramach własnych ? w drodze prowadzenia szkoły zasadniczej, bądź kursów dokształcających młodocianych w zakresie podstaw programowych obowiązkowych przedmiotów zawodowych teoretycznych dla szkoły zawodowej, realizowanych na podstawie programów zaakceptowanych przez ZRP
Zakończenie nauki zawodu
Nauka zawodu młodocianych pracowników zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego u pracodawców rzemieślników kończy się egzaminem czeladniczym.
Rozporządzenie Rady Ministrów dnia 28 maja 1996r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i warunków ich wynagrodzenia zawiera w §11 jednoznaczene ustalenia, zgodnie z którymi ,,młodociani zatrudnieni u pracodawców będących rzemieślnikami (..) składają egzamin czeladniczy przed komisją egzaminacyjną izby rzemieślniczej?, bez względu na formę dokształcania teoretycznego.
Egzamin czeladniczy dla młodocianych pracowników zatrudnionych w celu nauki zawodu, przeprowadzany na podstawie odrębnych przepisów, jest egzaminem zawodowym, to jest potwierdzającym kwalifikacje zawodowe.
Szkoła udziela pomocu młodocianym pracownikom w przygotowaniu się do egzaminu czeladniczego oraz sporządzeniu wniosku na egzamin i skompletowaniu niezbędnej dokumentacji, ( więcej informacji w zakładce Egzamin czeladniczy).
WZÓR umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego
Zaświadczenie o przyjęciu ucznia na zajęcia praktycznej nauki zawodu